انواع موتورهای کاربردی در برق صنعتی

موتور الکتریکی وسیله ای می باشد که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. این موتور ها کاربرد های مختلفی دارند و در صنعت های زیادی مورد استفاده قرار می گیرند. موتور های الکتریکی، به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از موتور های الکتریکی خطی و دوار. که هر یک از آن ها کاربردی های مختلفی دارند. موتور های دوار از جمله موتور هایی هستند که در صنعت برق استفاده می شوند، موتور های دوار از دو بخش استاتور و روتور تشکیل شده اند.

قسمت متحرک موتور های الکتریکی روتور می باشد که حرکت آن بر پایه میدان مغناطیسی است که از گشتاور و استاتور تولید می گردد. در بخش داخلی موتورهای برق صنعتی، استاتور قرار دارد. استاتور با نام ایستانه هم شناخته می شود که بخش ثابت الکترو موتور است. در این مقاله ما قصد داریم شما را با انواع موتورهای کاربردی در برق صنعتی به صورت کامل آشنا کنیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع از سایت فنی پوی در ادامه مطلب با ما همراه شوید.

موتورهای برق صنعتی

موتورهای برق صنعتی طبق و ساختار و عملکرد شان به دو دسته موتورهای AC و موتورهای DC دسته بندی می شوند که در ادامه به صورت کامل به توضیح آن ها می پردازیم.

موتورهای برق صنعتی DC

در برق صنعتی از انواع مختلف موتور ها استفاده می شود که یکی از آن ها DC یا همان جریان مستقیم می باشد. موتور های DC آرمیچری دارند که جنس آن ها از آهن ربای الکتریکی می باشد. برای ایجاد میدان مغناطیسی در موتور های DC از قطعه ای به نام کموتاتور استفاده می شود که کار آن، تغییر جهت و چرخش جریان الکتریکی در هر دور است. در موتور های جریان مستقیم، سرعت چرخیدن آرمیچر به گشتاور جریان ورودی و ولتاژ ورودی بستگی دارد. این نوع موتور ها با عنوان موتور های Direct Current نیز شناخته می شوند.

انواع موتورهای دی سی در برق صنعتی

طبق کاربرد گسترده موتورهای دی سی در برق صنعتی انواع متنوعی از این موتور ها در صنایع مختلف استفاده می شود که عبارتند از:

• موتور DC موازی

نوعی دیگر از موتور های جریان مستقیم موتور دی سی موازی می باشد. موتور DC موازی با نام DC شنت هم شناخته می شود. سیم پیچ میدان در موتور  دی سی موازی به شکل موازی به سیم پیچ آرمیچر وصل می شود و نیز می تواند به شکل جداگانه تحریک شود و یا مستقیم به منبع متصل شود. تحریک مستقل موتور DC شنت، باعث تغییر در سرعت درایو می شود و هم توانایی کنترل مستقل آرمیچر و میدان را نیز فراهم می کند. تحت بار زیاد، استفاده از موتور های دی سی توصیه نمی شود و به صورت عمده در هوا کش های صنعتی و دمنده ها کاربرد دارند.

• موتور DC سری

این موتور به خاطر داشتن گشتاور راه انداز بالا در بالابر هیدرولیک، جرثقیل ها، آسانسور ها و پرس های ضربه ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. به خاطر قرار گرفتن سیم پیچی استاتور به شکل سری در کنار سیم پیچی روتور این موتور به اسم موتور DC سری نام گذاری شده است. موتور DC سری کاربرد های زیادی دارد که از جمله آن ها می توان به استفاده از آن در قطار های برقی و لوکوموتیو ها به عنوان موتور های کششی اشاره کرد. برای اینکه از آسیب دیدن موتور جریان مستقیم سری جلوگیری کنیم در حالت بدون بار نباید از آن ها استفاده کنیم.

• موتور دی سی کمپوند

موتور دی سی کمپوند ترکیب موتور دی سی سری و موازی می باشد. سیم پیچ استاتور، دو سیم پیچ دارد که از لحاظ مداری، یکی به شکل موازی و آن یکی به شکل سری قرار گرفته است. موتور دی سی کمپوند به صورت مجزا از هر مزیت های دو موتور شنت و موازی بهره می برد‌. برای مثال استفاده کردن از موتور های سری باعث استفاده کردن از موتور های دی سی کمپوند در گشتاور بالا می شود و وجود موتور های موازی موجب کارایی موتور کمپوند در تنظیم سرعت می شود. به طور عمده موتور های کمپوند، در ماشین برش کارخانه های لوله سازی مورد استفاده قرار می گیرند. موتور های دی سی کمپوند انواع مختلفی دارند که شامل کمپوند نقصانی و اضافی می باشد که تفاوت آن ها در  تقویت و ضعیف کردن میدان سیم پیچ سری در اثر میدان سیم پیچ شنت می باشد.

• موتور دی سی مغناطیس دائم

موتور دی سی مغناطیس دائم از یک آهنربای دائمی در موتور الکتریکی تشکیل شده است که برای کارکرد دائمی از آن استفاده می شود. این موتور ها با نام اختصاری PMDC نیز شناخته می شوند. از این موتور در برف پاک کن خودرو، پمپ شیشه شوی خودرو و بالابر شیشه در خودرو به کار می رود‌.

• موتور دی سی تحریک جداگانه

یکی از انواع موتور های جریان مستقیم که در برق صنعتی استفاده می شود، موتور دی سی تحریک جداگانه نام دارد. اتصال جداگانه منبع تغذیه به موتور ها و استاتور دلیل نام گذاری موتور دی سی تحریک جداگانه می باشد. در این موتور شنت قابلیت کنترل دارد و می تواند به کمک وصل کردن یک منبع مجزا میدان تحریک ثابتی را به استاتور ایجاد کند. از سیم آرمیچر در موتورهای دی سی تحریک جداگانه برای تقویت شار استفاده می شود.

مزیت های موتور های دی سی در برق صنعتی

موتور های دی سی از قدیمی ترین موتورهای برق صنعتی می باشند که به علت ویژگی های مثبت آن تا به امروز در کارخانجات و صنایع به مقدار فراوان استفاده می شوند. مزیت های موتورهای دی سی در برق صنعتی عبارتند از:

• کنترل کردن سریع گشتاور
• تنظیم نمودن سرعت چرخش موتور
• دارای شتاب زیاد
• سهولت استفاده از آن
• کنترل ‌نمودن سریع
• تولید در اندازه و ابعاد متنوع

عیب های موتورهای دی سی در برق صنعتی

این موتور ها دارای یک سری معایب نیز هستند که این معایب عبارتند از:

• فرسودگی هر چه سریع کموتاتور
• به سرویس و نگهداری منظم نیاز دارد‌.
• هزینه خرید آن بالا است.
• الزام استفاده کردن از رمز گذار ها به جهت کنترل موقعیت و سرعت
• قابلیت اطمینان بودن پایین موتور
• در محیط های انفجاری نمی توان از آن ها استفاده کرد.

موتور AC یا جریان متناوب

موتور AC یکی از پر کاربرد ترین موتورهای برق صنعتی  می باشد که خصوصا در صنایع مختلف از جمله برق صنعتی نیز از آن استفاده می شود. به دلیل گسترش شبکه های جریان متناوب موتور های جریان متناوب در کارخانه های زیادی کاربرد داشته که انرژی مکانیکی را تولید و انرژی الکتریکی را به خود جذب می کنند. این موتور ها به نام AItenative Current نیز شناخته می شوند.

انواع موتورهای ای سی در برق صنعتی

اکنون استفاده از موتورهای ای سی در کاربرد های متنوع گسترش یافته است و به همین دلیل نمونه های طراحی و تولید شده آن ها به حد چشمگیری افزایش یافته است.

• موتور ای سی تک فاز 

موتور های تک فاز ای سی از قطعه های متنوعی مثل استاتور، روتور، یاتاقان و… تشکیل شده اند که از لحاظ ساختاری به موتور های سه فاز و موتور های قفسه ای شبیه هستند. اختلاف در تعداد سیم های استاتور این موتور ها موجب متمایز شدن آن ها شده است.

• موتور ای سی سه فاز

به جرئت می توان گفت که موتور های جریان متناوب سه فاز از مهم ترین موتور های ای سی می باشند که در مواردی که توان بالا لازم باشد استفاده می شوند برای ایجاد کردن میدان مغناطیسی دوار درون موتورهای ای سی سه فاز از اختلاف فاز بین فاز های تغذیه استفاده می گردد.

• موتور ای سی القایی

از دیگر انواع موتور های جریان متناوب در برق صنعتی می توان به موتور ای سی القایی اشاره نمود که مثل انواع دیگر الکترو موتور ها از دو بخش روتور و استاتور تشکیل شده اند. ایجاد گشتاور در روتور موتور های القایی به کمک القای الکترو مغناطیسی و تولید کردن جريان انجام می گردد. نام دیگر موتور القایی ترانسفورماتور های گردان نیز می باشد. به علت طراحی ساده و پایداری کارکرد، این موتورها در برق صنعتی محبوب شده است. موتور های القایی جریان متناوب طبق نوع راه اندازی به تک فاز و سه فاز دسته بندی می گردند.

• موتور ای سی دو سرعته

یکی از انواع موتور هایی که در برق صنعتی استفاده می شود موتور ای سی دو سرعته می باشد که همان طور که از نامش مشخص است، دو دور دارد و سرعت عملکرد آن طبق تغییر تعداد قطب ها در استاتور تغییر می نماید. تغییر در سرعت چرخش در موتور های دو سرعته به کمک تغییر در اتصال سر بندی موتور انجام می گردد. این ویژگی موجب شده است به جای استفاده نمودن از درایو های اینورتر گران قیمت از این موتور ها استفاده شود.

مزیت های موتور های ای سی در برق صنعتی

موتور های جریان متناوب از شایع ترین موتور هایی هستند که در برق صنعتی از آن ها استفاده می شود که این موتور ها دارای یک سری مزیت ها هستند که این مزایا عبارتند از:

• دارای طراحی ساده
• استحکام بدنه
• دارای اجزای کم و ساختاری مناسب است
• قیمت  آن به صرفه می باشد.
• هزینه تعمیر و نگهداری آن کم می‌ باشد.
• راه اندازی و اتصال آن آسان است.
• دارای وزن کمی است.
• حجم و فضای کمی را اشغال می کند.
• عمری طولانی دارد.

عیب های موتور های ای سی در برق صنعتی

استفاده کردن از موتور های ای سی در برق صنعتی دارای یک سری عیب هایی است که عبارتند از:

• میزان کنترل سرعت آن پایین است
• گشتاور یکنواخت ندارد.
• عدم کنترل موقعیت