مدار الکتریکی کلید صلیبی، مداری است که می توانید به کمک آن، برای خاموش یا روشن کردن یک چراغ یا قطعه الکتریکی اقدام کنید. این کار در بیش از دو نقطه انجام می شود. بنابراین مدار کلید صلیبی، مداری است که امکان کنترل برق برای یک قطعه الکتریکی را در بیش از 2 مکان خواهد داد. اگر همچنان با درک این موضوع مشکل دارید، می خواهیم در ادامه این مطلب، به صورت کامل راجع به این نوع مدارها صحبت کنیم. همچنین در انتهای آموزش نصب و سیم کشی کلید صلیبی، نحوه بستن این مدارها با توجه به چند شماتیک را بیان خواهیم کرد.

کلید صلیبی چیست؟

دنیای الکترونیک و برق به دلیل تئوری ها و قوانین مشخصی که دارد، دست شما را برای اعمال و ساخت شماتیک ها و مدارهای مختلف باز می گذارد. شما می توانید با کمک این مدارها، برای ساخت سازه های الکتریکی و عملکردهای مختلف آن اقدام کنید. یکی از سازه های برقی که در ساختمان ها مشاهده می شوند، کلید های روشن و خاموش کردن هستند که در سه حالت زیر تعریف شده اند:

کلید تکی: در این حالت، شما می توانید تنها با یک کلید، نسبت به خاموش و روشن کردن برق مثلا برای یک لامپ اقدام کنید.
کلید تبدیل: در صورتی که محل کار یا زندگی شما بزرگ است و می خواهید از دو نقطه برای خاموش و روشن کردن کلیدها اقدام کنید، چنین چیزی تعریف می شود.

پیشنهاد ما: آموزش برق ساختمان

در مدار کلید تبدیل، شما می توانید با خاموش و روشن کردن هر کلید، به صورت مجزا لامپ ها را قطع یا وصل کنید.

حال ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که آیا می توان در برق ساختمان، مداری را تعریف کرد که بتوان با بیش از 2 کلید برای قطع و وصل کردن برق یک قطعه اقدام کرد؟ در این جا باید گفت بله، شما می توانید از طریق مورد زیر، این کار را انجام دهید:

مدار الکتریکی کلید صلیبی: مورد دیگر از مدارهایی که برای خاموش و روشن کردن لامپ به کار گرفته می شود، کلیدهای صلیبی است. شما می توانید در این نوع مدارها، با بیش از 2 کلید برای این کار اقدام کنید.

کارکردهای مدار الکتریکی کلید صلیبی

فهم اینکه این نوع مدارها و کلیدها چه کاربردی دارند و چه کاری را برای ما انجام می دهند، از عواملی است که می تواند در افزایش درک طراحی مدار به ما کمک کند. بنابراین قبل از اینکه بخواهیم به بررسی شماتیک و انواع مدارهای این نوع کلیدهای صلیبی بپردازیم، بد نیست با کارکردهایی که دارند بیشتر آشنا شویم. در این خصوص می توان گفت:

دسترسی به چراغ ها در سالن های طولانی: یکی از مهم ترین کارکردهایی که می توان در این قسمت بیان کرد، دسترسی به چراغ ها در طول سالن های بزرگ است. این مورد را می توان در بیمارستان ها یا مراکز بهداشتی، مشاهده کرد. شما می توانید از طریق این کلیدها، در ابتدا، اواسط یا انتهای سالن، برق لامپ ها را خاموش یا روشن کنید.
راه پله ها با پاگردهای بیشتر: مورد دیگر از کاربردهایی که می توان برای مدار الکتریکی کلید صلیبی بیان کرد، استفاده از آن در راه پله ها می باشد. در صورتی که راه پله مستقیم باشد، از دو کلید استفاده خواهد شد که یکی در بالا و دیگری در پایین است. در صورتی که این راه پله، دارای دو یا چند پاگرد باشد، می توانید از این کلید ها استفاده کنید.
خاموش و روشن کردن کلید اتاق های دیگر: در حالت دیگر، زمانی که بخواهید از اتاق های خود، کلید اتاق های دیگر را خاموش کنید، می توانید از این نوع کلیدها استفاده نمایید.
سالن های تو در تو: در برخی موارد، سالن ها به صورت تو در تو و با درب های مختلف وجود دارند. شما می توانید برای هر قسمت یک کلید کلی و یک کلید مرتبط به همان بخش قرار دهید.

موارد دیگر از کاربردهای مدار الکتریکی کلید صلیبی را می توان محیط های تجاری، باغ ها و محوطه های باز دانست.

در کل زمانی که دو کلید برای خاموش و روشن کردن کافی نیست و باید تعداد کلیدها را افزایش داد، می توانید به سراغ مدار الکترونیکی کلید صلیبی بروید.

نحوه بستن مدار کلید صلیبی با توجه به شماتیک ها

اگر به عنوان یک برقکار ساختمان یا دانشجوی این رشته فعالیت می کنید، بد نیست با مداری که این نوع کلیدها دارند، آشنا شوید. شما میتوانید برای بستن این مدارها، از شماتیک هایی که در ادامه نشان داده می شوند، استفاده نمایید.

در رابطه با شماتیک مدار الکتریکی کلید صلیبی می توان به چند مورد زیر اشاره نمود که عبارتند از:

ساده ترین شماتیک کلید صلیبی

در اولین بخش، به معرفی ساده ترین شماتیک کلید صلیبی می پردازیم. در این خصوص شما می توانید از طریق تصویر زیر مشاهده کنید که در این مدار، یک کلید تبدیل در زمان ورود برق تعریف شده است که می تواند همان کلید ورودی دم راه پله باشد. سپس بخش نول نیز در امتداد همان کلید، به لامپ متصل شده است. با این حال، بخش فاز از مدار الکتریکی کلید صلیبی را در مسیر سمت چپ ادامه می دهیم. در این قسمت، مشاهده می کنیم که یک کلید صلیبی در میانه تعریف می شود که می توان آن را در یک پاگرد قرار داد. در نهایت سیم را به پاگرد دیگر یا انتهای مسیر ادامه می دهیم تا کلید سوم را قرار دهیم. حال از همان کلید، مسیر را ادامه داده و فاز را به لامپ متصل می کنیم.

شماتیک کلید صلیبی با 4 کلید

اگر بخواهیم در شماتیک مدار کلید صلیبی، یک کلید دیگر را نیز اضافه کنیم، می توانید طرح بعدی را مشاهده کنید. همانطور که می بینید، مدار تقریبا به همان شکل بالا است. با این حال، یک تفاوت در آن وجود دارد. یک کلید تبدیل مجددا در قسمت وسط اضافه شده است که می توان آن را در یک پاگرد دیگر نصب نمود. شما می توانید روشنایی یک مکان را در 4 نقطه با کمک این مدار، کنترل کنید.

با توجه به الگویی که تاکنون ارائه کردیم، ذکر این نکته مهم است که شما می توانید همین پترن را ادامه دهید. بدین معنا که می توانید کلیدهای بیشتری را در قسمت وسط اضافه نمایید. این کار می تواند تا جایی که به کلیدها در فضاهای میانی احتیاج دارید، ادامه یابد.

نکته: در تصاویر این شماتیک ها، خطوط خاکستری رنگ همان لوله های برق هستند.

نکاتی در خصوص بستن مدار صلیبی + شماتیک کلید تبدیل و صلیبی

حال می خواهیم نکاتی را در خصوص بستن مدار الکتریکی کلید صلیبی به شما بیان کنیم که می توانید در هنگام نصب و ساخت این مدارها، آن نکات را نیز در نظر بگیرید:

توجه کنید که ما چند نوع کلید در برق ساختمان داریم که با یکدیگر متفاوت هستند. یعنی ممکن است از نظر ظاهری یکسان باشند اما مدار داخلی آنها فرق می کند.
کلید تک پل، ساده ترین نوع کلید است که با وصل کردن آن، یک هادی در میان مسیر قطع شده قرار گرفته و جریان برقرار می شود.
کلید تبدیل که در شکل زیر نیز مشاهده می کنید، کلیدی است که مانند یک سوئیچ عمل کرده و بین دو سر جابه جا می شود. این کلیدها را در شماتیک بالا هم مشاهده کردید. توجه کنید که به پیچ طلایی، سر یا پیچ مشترک و به دو پیچ نقره ای، سر یا پیچ غیر مشترک می گویند. زمانی که کلید را بزنید، تیغه فلزی و رسانا از مشترک به یکی از دو پیچ نقره ای وصل می شوند.
شماتیک کلید صلیبی دارای 4 پیچ است که 2 مورد آن طلایی بوده و ورودی برق هستند. دو مورد دیگر از ترمینال ها در پشت این کلیدها، نقره ای می باشند. زمانی که این کلید ها را بزنید، ترمینال های طلایی به نقره ای، به صورت همزمان و ضربدری وصل می شوند.
در مدار الکتریکی کلید صلیبی توجه کنید که پشت کلید های تبدیل، 3 ترمینال بوده و پشت کلیدهای صلیبی، 4 ترمینال وجود دارند.

در آموزشگاه فنی پویان دوره های با کیفیت دیگری مانند آموزش تعمیرات موبایل، آموزش لوله کشی گاز، آموزش تعمیرات برد الکترونیکی، آموزش سیم پیچی، آموزش لوله کشی ساختمان، آموزش برق ساختمان، آموزش نصب کرکره برقی و … در حال برگزاری است که برای اطلاعات بیشتر در مورد این دوره ها می توانید با کارشناسان ما در تماس باشید.