انواع لوله کشی گاز کدام است؛ علاوه بر آب و برق، امروزه گازرسانی نیز تبدیل به یکی از مهم ترین بخش های زندگی هر یکی از ما شده است؛ چه در منازل مسکونی خود به سر می برید و چه در محل کار اکثر اوقات خود را می گذرانید، علاوه بر نیاز به گاز در هنگام پخت و پز در هنگام فصل سرما، یکی از اصلی ترین نیاز انسان، گاز رسانی به منظور گرم نگه داشتن محیطی است که در آن جا حضور دارید.

لوله کشی گاز انواع مختلفی دارد که در این مقاله انواع و کاربردهای آن و سایر مطالب مرتبط را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

لوله کشی به چه منظور انجام می شود؟

به منظور انتقال گاز، مایعات و گاهی جامدات کوچک لوله کشی انجام می شود. انواع مختلف لوله ها بسته به نوع کار می توانند از آلومینیوم، پلاستیک، شیشه، چوب، فولاد، سیمان، تیتانیوم، کروم و پلی پروپیلن ساخته شوند.

از چه نوع لوله هایی برای انجام انواع لوله کشی گاز استفاده می کنند؟

با توجه به نوع کارکردی که انواع لوله های گاز و انواع لوله کشی گاز دارد، جنس و نحوه ساخت لوله گاز مشخص می شود. بر اساس استاندارد تولید لوله، انواع لوله های گاز در جنس برنج، مس، فولاد و پلی اتیلن تولید می شود. برای انتقال گاز در انواع لوله کشی گاز باید از لوله هایی استفاده کرد که در شرایط مختلف آب و هوایی و در برابر انواع خوردگی بتواند مقاومت داشته باشد و به ویژه در مورد پروژه های حساس باید از لوله های محکم تر و با دوام تر استفاده کرد که بهترین و مقاوم ترین انواع لوله گاز، لوله فولادی گالوانیزه است که بیشتر در مورد پروژه های حساس به کار برده می شود.

لوله کشی گاز شیوه های مختلفی دارد که در ادامه مقاله انواع آن را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

انواع لوله کشی گاز

قبل از پرداختن به انواع لوله کشی گاز باید به شما بگویم که شما در مورد این که از کدام روش لوله کشی بخواهید برای محیطی که در آن حضور دارید انتخاب کنید را نداشته و این بسته به اقتضای نوع نیاز شماست که بر اساس آن فرد لوله کش گاز معین می کند که از کدام روش برای لوله کشی گاز مکان مورد نظر استفاده کند بهتر است.

انواع لوله کشی گاز با توجه به ساختار کاری مدنظر به دو شیوه انجام می شود که عبارتند از: لوله کشی توکار و لوله کشی روکار که در ادامه مقاله، این دو نوع لوله کشی گاز را با یکدیگر به تفصیل بررسی خواهیم کرد.

انواع لوله کشی گاز ؛ لوله کشی توکار

یکی از انواع لوله کشی گاز و از جمله شیوه های معمول و مرسوم لوله کشی در مکان های مختلف است و همان طور که از نام آن نیز مشخص است، در این روش لوله کشی انشعابات و لوله های گاز قابل رویت نیست و عمدتا در زمان ساخت بنا و قبل از تکمیل ساختمان مورد نظر انجام می گیرد.

لوله کشی توکار، کاری بسیار دقیق و تخصصی بوده و حتما باید توسط متخصص امر این کار انجام گیرد و در صورتی که این کار توسط فردی غیر متخصص انجام گیرد و یا سهل انگاری رخ دهد، ممکن است باعث عواقب و عوارض جانی و مالی برای ساکنان محل شود.

مراحل اجرایی لوله کشی توکار

قبل از اجرا

قبل از انجام و اجرای لوله کشی به شیوه توکار باید در ابتدا توسط توسط نظام مهندسی برای شما و به منظور لوله کشی مکان مربوطه پرونده تشکیل شود.

سپس برای آن یک مجری و پیمانکار تعیین می شود؛ نقشه های طراحی شده و محلی که در آن جا باید لوله کشی گاز انجام شود، توسط مجری و پیمانکار بررسی می شود و در صورت لزوم، یکسری تغییرات در نقشه اجرایی بعد از تایید دستگاه اجرایی این تغییرات انجام می گیرد.

در حین اجرا

با توجه به نوع لوله کشی گاز که به شیوه توکار است، طریقه جوشکاری نیز متفاوت است و در هنگام انجام لوله کشی توکار از اتصالات فولادی جوشی بدون درز استفاده می شود.

برای تغییر مسیر لوله های فولادی گاز حتما از اتصالات مناسب و یا لوله های خم شده کارخانه لوله سازی باید استفاده گردد و در صورت الزام به خم کردن لوله های محل نصب باید دقت باشید که برای انجام خم کاری لوله حتما از وسایل مخصوص این کار استفاده شود.

محل خمیدگی لوله صاف و عاری از هر گونه خوردگی و پوسیدگی باشد و این که در قسمتی که لوله خم می شود، نباید هیچ گونه خط جوش محیطی در محل خمیدگی لوله وجود داشته باشد.

برای جلوگیری از خوردگی در هنگام لوله کشی گاز به روش توکار نیاز است که عملیات چربی زدایی و زنگ زدایی انجام گیرد و پس از آن لوله ها عایق بندی شوند.

در هنگام انجام لوله کشی توکار در مکان هاییی با بار ترافیکی بالا از یک غلاف فلزی برای محافظت از لوله ها در هنگام نصب استفاده می شود تا از وارد آمدن فشار مستقیم بر روی لوله ها جلوگیری گردد.

در نهایت و پس اتمام مراحل لوله کشی نیز پس از تعیین سلامت و ایمنی پروژه توسط مهندس ناظر، کنتور گاز نصب می شود. کنتور گاز نیز باید در مکان مناسبی قرار گیرد تا وضعیت و میزان مصرف گاز از طریق نمایشگر کنتور به راحتی قابل رویت باشد و امکان آتش سوزی در آن مکان وجود نداشته باشد.

انواع لوله کشی گاز ؛ لوله کشی روکار انواع لوله کشی گاز

تا این قسمت از مقاله با شیوه و روش انجام لوله کشی گاز به شیوه توکار آشنا شدید. در این قسمت از مقاله شما را با شیوه انجام لوله کشی روکار و نکات مرتبط با آن آشنا خواهم کرد.

از لوله کشی روکار اغلب در مکان هایی استفاده می کنند که نیاز به بازرسی و تعمیر منظم لوله های گاز باشد و یا در مکان هایی که لوله کشی گاز در آن جا دشوار است، اغلب از این روش استفاده می شود.

همچنین از لوله کشی روکار در ساختمان های قدیمی که قبلا ساخته شده اند واکنون نیاز به خطوط گاز دارند و یا در پروژه های ارزان قیمت و مسکن روستایی نیز می توان از این شیوه لوله کشی استفاده کرد.

همان طور که از نام این نوع لوله کشی نیز مشخص است، این لوله ها روکار هستند، برخلاف نوع توکار از دید پنهان نیستند و برای دسترسی به آن نیازی نیست که بخشی از ساختمان تخریب شود که یکی از مزایای لوله کشی روکار نسبت به توکار نیز همین مورد است.

اما به دلیل آن که این نوع از لوله کشی گاز به شیوه روکار انجام می شود و برخلاف لوله کشی توکار در معرض دید است، از این جهت می توان گفت که استفاده از لوله کشی توکار نسبت به نوع روکار برتری و مزیت دارد؛ اما همان طور که گفتیم، بستگی به شرایط و محل انجام لوله کشی دارد که نوع و شیوه لوله گاز معین می شود.

نکات مهم در هنگام اجرای عملیات لوله کشی روکار

از آن جا در انجام لوله کشی به شیوه روکار، لوله های گاز ممکن است در معرض انواع آسیب ها نظیر ضربه و فشار و یا خوردگی قرار گیرند، به همین دلیل باید در هنگام نصب و اجرای لوله کشی گاز به شیوه روکار دقت بیشتری انجام گیرد.
لوله های گاز روکار در هنگام نصب به هیچ وجه نباید از کلید و یا پریز برق عبور کنند و باید فاصبه ای حداقل 10 سانتی با پریز برق داشته باشند.
این لوله ها حداقل باید با لوله های آب و فاضلاب فاصله ای حداقل 5 سانتی داشته باشند؛ در غیر این صورت، باید لوله های گاز در هنگام نصب به شیوه روکار باید به کامل عایق کاری شوند.
لوله کشی گاز روکار در مکان هایی با رطوبت بالا به ویژه حمام ممنوع است و حتی در سقف کاذب حمام نباید لوله کشی روکار انجام گیرد.
همچنین لوله های روکار باید در برابر انواع زنگ زدگی و خوردگی مقاوم باشند؛ زیرا همان طور که از نام آن نیز مشخص است، این لوله ها روکار هستند و حتما باید از نوع مقاوم تر لوله های گاز در شیوه لوله کشی روکار استفاده گردد؛ برای جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی لوله های روکار می توان این لوله ها را رنگ کرد تا علاوه بر داشتن زیبایی، از انواع خوردگی و زنگ زدگی نیز در امان باشند.
در هنگام نصب لوله های روکار به ویژه خطوطی که مکان سایت های نظامی عبور می کنند باید یکسری الزامات اضافی را مدنظر داشت.
لوله کشی روکار یا توکار؟

همان طور که گفتیم، بسته به نوع مکان دارد که از لوله کشی روکار استفاده گردد و یا لوله کشی توکار. در ساخت و سازهای مدرن، به علت زیبایی و ظرافت کار اغلب از نوع توکار استفاده می کنند؛ اما در ساختمان ها و یا پروژه هایی که تخریب ساختمان هزینه بر است می توان از لوله کشی روکار استفاده کرد.

تفاوت لوله کشی گاز به شیوه روکار و توکار

1- تفاوت در نوع اجرا: عمده ترین تفاوت بین دو شیوه لوله کشی به دو شیوه روکار و توکار، شیوه اجرای آن است؛ در لوله کشی به شیوه روکار، لوله ها در معرض دید است؛ در حالی که در لوله کشی به شیوه توکار لوله های گاز مشخص نیست.

2- تعمیر و نگه داری: تعمیر و نگه داری لوله های روکار به علت آن که در معرض دید هستند آسان تر از لوله های تورکار هستند و در صورتی که لوله های توکار نیاز به تعمیر و نگه داری داشته باشند، به علت آن که مجددا بخشی از ساختمان به خاطر تعمیر لوله های توکار تخریب شوند، هزینه آن بیشتر است.

3- جنس لوله مورد استفاده: تفاوت دیگر در نوع لوله های مورد استفاده در دو شیوه انجام لوله کشی گاز به دو صورت توکار و روکار است؛ برای لوله کشی گاز به شیوه توکار، از لوله های فولادی مانسیمان استفاده می کنند که فاقد هرگونه درزی هستند؛ اما نوع لوله هایی در لوله کشی به شیوه روکار مورد استفاده قرا می گیرند، ار آن جایی که لوله های روکار در معرض دید هسند، در این نوع لوله کشی باید از لوله های درزدار استفاده شود. همچنین لوله های گاز روکار از جنس فولاد گالوانیزه سیاه ساخته شده اند.

4- ابعاد لوله و فشار گاز داخل آن: از آن جایی که از لوله های توکار بیشتر در فواصل طولانی برای اتقال گاز مورد استفاده قرار می گیرند، این لوله ها نسبت به نوع روکار از ابعاد بیشتر ی برخوردار هستند و فشار گاز داخل این لوله ها بالاتر است؛ اما لوله های روکار برای پروژه های کوچک، مناسب تر ستند.

5- آسیب پذیر بودن: لوله های روکار نسبت به لوله های توکار آسیب پذیر تر هستند؛ زیرا در معرض رطوبت و باران قرار دارند؛ بنابراین در نصب لوله های روکار باید یکسری ازامات خاص در نظر گرفته شود.

مزایا و معایب لوله کشی گاز به شیوه توکار

از جمله مزایای لوله کشی گاز به شیوه توکار می توان به زیبایی و ظرافت نهایی کار اشاره کرد؛ لوله های توکار به دلیل ماهیت توکار بودن آن، طول عمر بالاتری دارند، در برابر فشار بالا مقاومت بیشتری از خود نشان داده و از آن جایی که این لوله ها برای حرکت در اخل ساختمان طراحی شده اند، دست طراح در ایجاد مسیرهای مناسب بازتر است.
اما از جمله معایب لوله کشی به شیوه توکار می توان به این موارد اشاره کرد که از آن جایی که این لوله ها توکار هستند، در صورت عدم رعایت استانداردهای سختگیرانه و حساسیت های لازم در اجرای این نوع لوله کشی، ممکن است باعث ایجاد فاجعه مالی و جانی شود.
از آن جایی که در اجرای لوله کشی به شیوه توکار باید استانداردهای اجرایی بسیار سختگیرانه ای را به منظور حفظ ایمنی و دقت و صحت انجام کار لحاظ کرد، هزینه اجرایی آن می تواند کمی نسبت به شیوه روکار گران تر باشد.
ایجاد خطای انسانی در هنگام جوشکاری این نوع لوله ها می تواند به دلیل دفن شدن لوله ها در زیر مصالحی مانند گچ، عواقب فاجعه باری را رقم بزند و این که برای تعمیرات لوله های توکار نمی توان به این لوله ها دسترسی داشت؛ مگر آن که مجددا بخشی از ساختمان تخریب شود.

مزایا و معایب لوله کشی گاز به شیوه روکار انواع لوله کشی گاز

یکی از مزایای لوله کشی به شیوه روکار این است از لوله مصرفی اززان قیمت و مصالح با قیمت پایین تر هم می توان برای اجرای این شیوه از لوله کشی گاز استفاده کرد.

همچنین این لوله ها به علت آن که در معرض و در مسیر دید قرار دارند، راحت تر می توان به ایرادات و عیوب فنی که ممکن است برای این لوله ها پیش بیاید پی برد و به همین خاطر، هزینه تعمیر و نگه داری آن نسبت به شیوه توکار کم تر است و این که در صورت نیاز به راحتی می توان مکان انشعاب این نوع لوله ها را تغییر داد.

یکی دیگر از مزایای شیوه روکار این است که نیازی به اجرای حساسیت های سختگیرانه در مورد این نوع لوله ها نیست و سرعت تکمیل پروژه مورد نظر سریع تر است.

از جمله معایب اجرای لوله کشی به شیوه روکار نیز می توان به مواردی همچون فاقد زیبایی به علت قرار گرفتن در معرض دید، آسیب پذیری بالا و استفاده بیش از حد از گیره ها در مسیر لوله کشی اشاره کرد.

سخن آخر

در این مقاله با انواع لوله کشی گاز، شیوه های انجام هر یکی از این دو روش و همچنین مزایا و معایب آن آشنا شدید. برای دریافت مقالات آموزشی بیشتر در رابطه با موضوعات مختلف می توانید به سایت اصلی مراجعه کرده و همچنین از زمان ثبت نام کلاس هایعملی و تخصصی کلاس های فنی حرفه ای فنی پویان مطلع شده و با ثبت نام در ان کلاس ها، مسیر خود را به بازار کار هموارتر کنید.